मराठवाडा, विदर्भातील तसेच अन्य भागात सोयाबीनचे पिक चांगले वाढीस असून अवेळी पडत असलेल्या पावसामुळे किडीसाठी पोषक वातावरण तयार होउन सोयाबीनवर खोडमाशी व चक्रीभुंग्याचा प्रदिर्भाव होण्यास सुरुवात झाली आहे, म्हणून यांचे वेळीच नियंत्रण करने उपयकारक ठरेल.

 

खोडमाशी (स्टेम फ्लाय): (३० ते ३५% पर्यंत नुकसान)

​

• पौढ मादी माशी झाडाच्या देठावर व पानांवर फिकट पिवळसर अंडी घालते.

• अंड्यातून २ ते ७ दिवसात पांढऱ्या रंगाची पाय नसलेली अळी बाहेर पडून पानाच्या देठातून झाडाच्या मुख्य खोडात किंवा फांदीत छिद्र करून आतील भाग पोखरून खाते.

​

नियंत्रण  (खोडमाशी):

​

• प्रौढ खोडमाशीला पिकावर अंडी घालण्यास प्रतिबंध करण्यासाठी कडूनिंबावर आधारित कीटकनाशकाची (निंबोळी अर्क पाच टक्के) ५ मिली प्रतिलिटर.

• पिकाची पाहणी करून खोडमाशीने आर्थिक नुकसान पातळी ओलांडल्यानंतर (सरासरी २ ते ३ कीडग्रस्त झाडे प्रती मीटर ओळीत) खालीलपैकी एका कीटकनाशकांची प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

• इंडोक्‍झाकार्ब (१५.८ टक्के) - ७ मिली किंवा क्‍लोरॅंट्रॅनिप्रोल (१८.५ टक्के) ३ मिली किंवा इथियॉन (५० टक्के) - ३० मिली किंवा किंवा प्रोफेनोफॉस (५० ई.सी.) १५ मिली किंवा किंवा ट्रायझोफॉस ४० प्रवाही किंवा १० मि.लि. किंवा थायामेथोक्झाम २५ टक्के प्रवाही किंवा २ ग्रॅम. किंवा फोरेट १० जी १० किलो प्रति हेक्टर (जमिनीतून देण्यासाठी)

 

चक्रीभुंगा (गर्डल बिटल): (५० ते ६०% पर्यंत नुकसान)

​

• प्रौढ़ मादी देठ, फांदी व मधल्या पानाच्या देठावर २ चक्राकाप तयार करतो व मधल्या भागात ३ छिद्र पाडून मादी त्यापैकी एका छिद्रात अंडी घालते. परिणामी चक्राचा वरचा भाग वाळतो. अंड्यातून निघालेली अळी देठ, फांदी व खोड पोखरून पोकळ करते.

​

​नियंत्रण (चक्रीभुंगा):

​

• ३ ते ५ चक्रीभुंगे प्रति मीटर ओळीत आढळल्यास ती आर्थिक नुकसानीची पातळी आहे असे समजावे.

• प्रोफेनोफॉस (५० ई. सी.) १५० मिली किंवा ट्रायझोफॉस ४० ई.सी. किंवा १६ मि.लि. किंवा इथोफेनप्रॉक्स १० टक्के प्रवाही किंवा २० मि.लि. किंवा लॅम्बडा सायहॅलोथ्रिन ५ टक्के प्रवाही ६ मि.लि. किंवा क्‍लोरॅंट्रॅनिप्रोल (१८.५ टक्के) - ३ मिली किंवा थायोक्लोप्रिड २१.७ टक्के यस. सी. ३ मिली.

 

टिप: या केंद्रीय कीटकनाशक मंडळाने प्रमाणीत रासायनिक किटकनाशकांची  ‌‍माञा साध्या पंपासाठी आहे.